Το φαινόμενο του βιασμού και η υπόθεση της Γεωργίας.

Βιασμός

Ο βιασμός αποτελεί ένα από τα πιο βίαια εγκλήματα. Η πράξη του βιασμού είναι το ίδιο παλιά όσο και το έγκλημα, και αποτελούσε κάποτε μια πράξη ακολασίας πριν να συνδεθεί με μια πράξη βίας. Αν και βίαιη πράξη θα γίνει καταγγελία στις αρχές  δύσκολα, άρα ανήκει στα εγκλήματα με υψηλό σκοτεινό αριθμό.

Αν και αφορά γυναίκες και άνδρες κάθε ηλικίας, δυο είναι οι συνθήκες που εξειδικεύουν το θέμα. Το μεγαλύτερο μέρος των θυμάτων είναι γυναίκες, και δεύτερον, η αντιμετώπιση των θυμάτων και η ποινή των δραστών σε σχέση με την ηλικία, αν δηλαδή είναι ανήλικοι. 

Θύματα ενός βιασμού μπορεί να είναι γυναίκες εντός ή εκτός γάμου, άνδρες με δράστη άνδρα ή γυναίκα. Όσο αφορά ανήλικα θύματα υπάρχει η υποκατηγορία της αιμομιξίας σχετικά με την παιδεραστία όπου προβλέπεται ιδιαίτερη ποινική αντιμετώπιση. 

Μύθοι και αλήθειες

• Οι βιασμοί διαπράττονται από άτομα άγνωστα προς το θύμα.

Σύμφωνα με στοιχεία του Αμερικάνικου Υπουργείου Δικαιοσύνης, στο έγκλημα του βιασμού, οι δράστες ανήκουν στο στενό οικογενειακό κύκλο(78%). Αυτός είναι και ο λόγος που δύσκολα τα θύματα θα καταγγείλουν τον βιασμό τους.

• Είσαι θύμα βιασμού, το σώμα σου αποτελεί στοιχείο και θα βρεις το δίκιο σου.

Αυτό κι αν δεν είναι μύθος. Όσο  κι αν προσπαθήσεις, παλέψεις και πεισμώσεις, το δίκιο σου πολλές φορές δεν θα το βρεις. Εσκεμμένες ή όχι καθυστερήσεις εξέτασης του θύματος και πολύτιμος χαμένος χρόνος αποτελούν εχθρό του θύματος.

Ο χρόνος λοιπόν μπορεί να σταθεί σύμμαχος του θύματος έτσι ώστε να βοηθήσει να βρεθούν όσα περισσότερα στοιχεία και αποδείξεις για τη διάπραξη αυτού του εγκλήματος. Το ίδιο σημαντικοί είναι και οι τυχόν μάρτυρες, αν και σπάνια να υπάρχουν καθώς ο δράστης ή οι δράστες επιλέγουν συνήθως ερημικές τοποθεσίες για να διαπράξουν το έγκλημα τους. Συνήθως ο μόνος μάρτυρας είναι το ίδιο το θύμα.

• Αξίζουν ποινές όπως τα ισόβια, οι νόμοι αλλάζουν.

Πράγματι, οι νόμοι αλλάζουν και ευτυχώς με τα χρόνια γίνονται αυστηρότεροι για τους δράστες.

Άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα που ισχύει σήμερα.

Α) «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη.»

Β) Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών.»

4. Υπάρχει ισότητα μεταξύ των δυο φύλων.

Όχι δεν υπάρχει πάντα. Αυτό που υπάρχει κάποιες φορές είναι η ανεκτικότητα των αρχών σε τέτοιου είδους εγκλήματα. Πολλές φορές όμως θύματα αντιμετωπίζουν μια σχετική ψυχρότητα από τις αρχές όταν φθάνουν εκεί. Βλέμματα τις «γδύνουν» για μια ακόμη φορά, καθώς ο ρόλος της γυναίκας και της σεξουαλικότητάς της είναι διαστρεβλωμένος.

«Τι φορούσες; Τον προκάλεσες; Έδειξες ότι σου άρεσε; Μήπως η συμπεριφορά σου του έδειξε πως ήθελες;»

Υπάρχει και η περίπτωση της παρότρυνσης των αρχών να συμβιβαστούν και να τα βρουν μεταξύ τους θύμα και δράστης, χωρίς έτσι να καταγράφεται καν το γεγονός.

Καταφεύγοντας ένα θύμα βιασμού στο αστυνομικό τμήμα, αντιμετωπίζει μια δυσπιστία από τους αστυνομικούς ως προς τα λεγόμενά του. Οι αστυνομικοί έχουν κατηγορηθεί πως αντιμετωπίζουν έτσι δύσπιστα τα θύματα βιασμού λόγω των πεποιθήσεών τους και τις στερεοτυπικές τους αντιλήψεις ως προς το ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία. Για παράδειγμα μια εκδιδόμενη γυναίκα δεν θα μπορούσε για κάποιους αστυνομικούς να αποτελεί θύμα βιασμού λόγω της ιδιότητάς της.

Βλέπουμε λοιπόν το θύμα να περνά σε μια δευτερογενή κατάσταση θυματοποίησης που ξεκινά μέσα στο αστυνομικό τμήμα.

Μετά τον βιασμό.

Ένας βιασμός όπως πολλοί καταλαβαίνουμε αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός για το θύμα, που έπειτα από αυτή την πράξη προσπαθεί να ερμηνεύσει και να διαχειριστεί την κατάσταση στην οποία βρίσκεται πια. 

Το θύμα αρχίζει να συνειδητοποιεί την κατάστασή του και την σεξουαλική του κακοποίηση, αντιμετωπίζοντας αρχικά τον εαυτό του και έπειτα τη ταπείνωση που νιώθει απέναντι στην οικογένειά  και το φιλικό του περιβάλλον. Μετά έχει να αντιμετωπίσει και τον δράστη που στην καλύτερη περίπτωση δεν ανήκει στο οικογενειακό του περιβάλλον. Έτσι λοιπόν βλέπουμε πως η αντίδραση του θύματος περνά σε δυο πεδία με πρώτο την αντιμετώπιση του εαυτού του, και δεύτερο του κοινωνικού του κύκλου.

Αποδείξεις μέσω ιατροδικαστικής έρευνας.

Μια από τις πιο ψυχοφθόρες διαδικασίες για το θύμα ενός βιασμού είναι η ιατροδικαστική έρευνα μέσω πραγματογνώμονα. Το θύμα είναι αναγκασμένο να εκτεθεί μια ακόμη φορά, καθώς το σώμα του αποτελεί την μόνη απόδειξη πως έχει βιαστεί. Θυμάται τα δυσάρεστα αυτά γεγονότα που του συνέβη, και παρόλο που συνήθως οι ιατροδικαστές εκφράζουν τη συμπάθειά τους προς τα θύματα, για εκείνα τα συναισθήματα απέναντί τους είναι αρνητικά. Το έργο του ιατροδικαστή είναι σημαντικό γιατί είναι εκείνο το οποίο θα καθορίσει την εξέλιξη της υπόθεσης ανάλογα με τα ευρήματα. Η πρώτη διαπίστωση που θα κάνει είναι εάν το θύμα έχει όντως υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, καθώς θα είναι και η απόδειξη για τις κατηγορίες του θύματος έναντι του δράστη. Δυστυχώς κυκλοφορούν στο εμπόριο ψυχοδραστικές ουσίες που δίνουν οι δράστες στο θύμα τους εν αγνοία τους(μέσω ενός ποτού συνήθως) και το καθιστούν έτσι ανίκανο να αντιδράσει και να αμυνθεί. Έτσι λοιπόν σε μια ιατροδικαστική έρευνα είναι δύσκολο να μπορεί να τεκμηριωθεί η σωματική βία που υπέστη το θύμα.      

 Οι αντιδράσεις διαφέρουν ανάλογα με το θύμα.

Υπάρχουν γυναίκες θύματα βιασμού που μεγαλώνουν μέσα σε περιβάλλον βίαιο γενικότερα. Το πώς θα ερμηνευτεί ένα τέτοιο γεγονός από ένα θύμα εξαρτάται και από τις συνθήκες αυτές. Το ίδιο συμβαίνει και με την προσωπικότητα του θύματος. Γυναίκες με ισχυρή προσωπικότητα ή γυναίκες που μπορούν να αμυνθούν, θα αντιμετωπίσουν το γεγονός ίσως με διαφορετικό τρόπο, όμως αυτό που δεν αλλάζει είναι οι ψυχικές αντοχές που θα δοκιμαστούν ανεξαρτήτως προσωπικότητας ή κοινωνικής κατάστασης. Ο βιασμός είναι πάνω από όλα ψυχικό τραύμα  και η ψυχή του κάθε ανθρώπου δεν μπορεί να ελεγχθεί κάτω από τέτοιες συνθήκες. Οι έντονες εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνουν έπειτα από το βιασμό τους τα θύματα είναι λίγο πολύ κοινές.

«Μήπως έφταιγα; Τι ήταν εκείνο που έφταιξε; Μήπως έκανα κάτι λιγότερο ή περισσότερο από αυτό που έπρεπε;»

Δεκάδες «γιατί;» βασανίζουν το θύμα και το πολιορκούν αρνητικές σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα που φωλιάζουν μέσα του. Νιώθει υπεύθυνο για ο,τι του συνέβη. Δυστυχώς οι ενοχές βρίσκουν ευνοϊκό περιβάλλον και αυξάνονται μέχρι που γίνονται εφιάλτες για το θύμα. Αυτές οι ενοχές θα γίνουν και ένας από τους λόγους που το θύμα δύσκολα θα μιλήσει στις αρχές, ακόμη και σε κάποιο οικείο του πρόσωπο.

Ένας βιασμός στιγματίζει το θύμα.

Όχι, το θύμα δεν στιγματίζεται. Αυτός που θα στιγματιστεί είναι ο δράστης. Αυτό θα έπρεπε να ισχύει, αυτό θα ήταν δίκαιο.

Δυστυχώς ο βιασμός είναι το μοναδικό έγκλημα βίας που θα στιγματίσει περισσότερο το θύμα παρά τον δράστη. Αυτό ίσχυε έως και σήμερα, και λέω ίσχυε, καθώς το τελευταίο διάστημα βλέπουμε επώνυμα κάποιες γυναίκες να καταγγείλουν το βιασμό τους δημόσια. Βλέπουμε γυναίκες επώνυμες να μιλούν για την σεξουαλική τους κακοποίηση δίχως να φοβούνται να στιγματιστούν. Με θάρρος μιλούν για αυτό που βίωσαν και ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αποτρέψουν άλλους επίδοξους βιαστές.

Κάποιες το βίωσαν χρόνια πριν και πολλοί απόρησαν για το γιατί.

«Τώρα το θυμήθηκε; Μα τι κάνει; Τι θέλει να αποδείξει; Πάει τελείωσε, ας μιλούσε τότε.»

Τίποτα δεν τελείωσε και τίποτα δε θα γιατρέψει αυτή την πληγή από την ψυχή μιας γυναίκας. Μαθαίνει το θύμα να ζει, συνεχίζει να ζει και έπειτα από αυτό, κανείς δεν λέει το αντίθετο, όμως ο βιασμός είναι αγκάθι που μένει στην ψυχή της για πάντα. 

Δεν μίλησε τότε γιατί φοβόταν. Δεν μίλησε γιατί ντρεπόταν. Δεν μίλησε γιατί…

Δεν είναι υποχρέωσή του θύματος να δώσει εξηγήσεις σε όλους εμάς. Είμαστε όμως εμείς υποχρεωμένοι να σταθούμε δίπλα του και να το στηρίξουμε σαν κοινωνία.

Γιατί ο βιασμός αποτελεί βίαιο έγκλημα;

Δεν συνηθίζεται να ρωτούμε ένα θύμα που υπέστη σεξουαλική κακοποίηση για το πώς νιώθει. Δεν συνηθίζεται γιατί γνωρίζουμε καλά πως θα το φέρουμε σε δύσκολη θέση, καθώς θα του φέρουμε στη μνήμη δυσάρεστες καταστάσεις. 

Ο βιασμός όπως είπαμε είναι ένα έγκλημα. Ίσως μάλιστα να έχει και τις πιο σοβαρές ψυχολογικές, σωματικές και κοινωνικές βλάβες για το θύμα. Ενδεχομένως αυτές οι βλάβες να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και την προσωπικότητα του θύματος, όμως υπάρχουν. 

Οι ψυχολογικές βλάβες που θα υποστεί ένα θύμα βιασμού προέρχονται από τα αρχικά του συναισθήματα έπειτα από το γεγονός όπως  η ντροπή, ο φόβος και η ταπείνωση.

Τα συναισθήματα αυτά θα έχουν ως αποτέλεσμα εκτός της απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή(αρχικά τουλάχιστον), προβλήματα όπως ψυχοσωματικές διαταραχές, θυμό, αλλαγές στον ύπνο(εφιάλτες, αϋπνία), αντικοινωνικότητα, απόγνωση, απάθεια και αλλαγές στη σεξουαλική του ζωή.    

Τα παραπάνω συναισθήματα περιγράφονται με δυο λέξεις. Μετατραυματικό Στρες. Το Μ.Σ. είναι μια διαταραχή που παρουσιάζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί βιασμό. Βίωσαν μια από τις πιο επικίνδυνες τραυματικές εμπειρίες και αυτό θα τους συνοδεύει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως και για χρόνια. Φοβίες και κατάθλιψη είναι ψυχολογικές διαταραχές που συνεχίζουν να δυσκολεύουν ένα θύμα να ανταποκριθεί στις καθημερινές του ανάγκες και την κοινωνική του ζωή.

Οι σωματικές βλάβες που θα υποστεί το θύμα κατά τον βιασμό του θα περιλαμβάνουν αιμορραγίες, μώλωπες κ.τ.λ. Ενδεχομένως ο δράστης να μεταδώσει στο θύμα του κάποιο σεξουαλικό μεταδιδόμενο νόσημα ή να προκαλέσει μια εγκυμοσύνη. 

Μιλήσαμε πιο πάνω για το στιγματισμό του θύματος. Κάποιες φορές ένα θύμα πέρα από τον στιγματισμό θα βιώσει την απόρριψη από ανθρώπους που αποτελούσαν το στενό οικογενειακό του κύκλο, όπως ο σύζυγος ή σύντροφος. Έχουμε δει στο παρελθόν σε κλειστές κοινωνίες γονείς να απομακρύνουν τις κόρες τους μέχρι να «ξεπλυθεί η ντροπή». Ακόμη και στο εργασιακό περιβάλλον του θύματος πολλές φορές το αναγκάζουν ή αναγκάζονται να απομακρυνθούν.

Αναφέρθηκε πιο πάνω το θέμα της αντιμετώπισης του θύματος από την κοινωνία. Συχνά το θύμα καθυστερεί να ζητήσει ψυχολογική στήριξη. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται δεν θα το κινητοποιήσει πολλές φορές έτσι ώστε να απευθυνθεί σε ειδικούς. Ένας από τους λόγους είναι ότι ο βιασμός κάνει τα θύματα να κρατούν απόσταση από τους ανθρώπους και να γίνονται εσωστρεφή. Πολλές φορές το μετατραυματικό στρες αργεί να εκδηλωθεί, όμως θα συμβεί και τα θύματα θα πρέπει να ζητήσουν βοήθεια έτσι ώστε να αποκατασταθεί η ψυχολογική τους κατάσταση. Οι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν το θύμα γίνεται μέσω θεραπείας υποστηρικτικού τύπου. Η ασφάλεια και η υποστήριξη μαζί με κάποιες γνωστικές θεραπείες βοηθούν το θύμα να διαχειριστεί τα προβλήματά του, να αλλάξει τις σκέψεις του και να νιώσει πάλι το αίσθημα ασφάλειας.

Η Γεωργία και κάθε Γεωργία αυτής της χώρας.

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το τελευταίο διάστημα ένα σύνολο επώνυμων γυναικών που υπήρξαν θύματα βιασμού με δράστες επώνυμους άνδρες φαίνεται να αποτελεί πηγή δύναμης και θάρρους για άλλες γυναίκες που έχουν περάσει από αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Είναι γυναίκες πρότυπα που δεν δίστασαν να μιλήσουν και να καταγγείλουν το γεγονός, αργά ή όχι, δεν έχει σημασία. Το έγκλημα παραμένει έγκλημα όσα χρόνια κι αν περάσουν , και η δικαίωση μοιάζει με θεραπεία στην χρόνια πληγωμένη ψυχή αυτών των γυναικών. Τα θύματα δεν είναι πια θύματα, τολμούν και μιλούν και καταδικάζουν αυτό το έγκλημα του βιασμού.

Λίγες μέρες πριν η κοινωνία μας ξαφνιάστηκε με την καταγγελία μιας κοπέλας. Η Γεωργία μια απλή κοπέλα, άγνωστη μέχρι χθες σε όλους μας, βιάστηκε και ναι, το κατήγγειλε. Μια άγνωστη κοπέλα, μόνη, φοβισμένη βγήκε και μίλησε και μάλιστα δημόσια. Δεν γνωρίζω αν κάποιος τη συμβούλεψε να το κάνει, όμως το έκανε και αυτό θεωρώ πως αποτελεί τόλμη και θάρρος. Παρατηρώ πως δεν αναφέρθηκε στους δράστες με οργή, ούτε με μίσος κι αυτό αποτελεί την ένδειξη ενός χαρακτήρα σπάνιου και αξιοπρεπέστατου. Η Γεωργία δεν έβρισε, δεν έκλαψε, δεν ξέσπασε μπροστά στις κάμερες όλο αυτόν τον καιρό, παρά μόνο μίλησε με ηρεμία και αξιοπρέπεια. Κάποιοι θα πουν πως ίσως δεν έχει ακόμη συνειδητοποιήσει την κατάσταση και τον μακρύ δρόμο που τράβηξε προς τη δικαιοσύνη. Πολλοί θα πουν πως έκανε λάθος που μίλησε, καθώς απέναντί της στέκονται θηρία που θέλουν να την κατασπαράξουν για δεύτερη φορά. Όπως και να έχει η Γεωργία είναι μαχήτρια και θα αποτελέσει πρότυπο για γυναίκες που φοβούνται να μιλήσουν. Θα γλιτώσει από τον θάνατο τουλάχιστον μία γυναίκα. Θα αποτρέψει άλλους επίδοξους βιαστές, από τζάκια ή μη. Μαζί της ταυτίστηκαν ποιος ξέρει πόσες γυναίκες; Η Γεωργία μπορεί να μην έχει ακόμη συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει μέσα της, ξέρει όμως τί βίωσε και σύμφωνα με τις αρχές της είναι απαράδεκτο για εκείνη να μείνει σιωπηλή.

Αρθρογράφος: Ρεα Καλογερογιάννη

#ixnistoskotadi