Γυναικεία εγκληματικότητα. Part 2
Στο πρώτο μέρος της ενότητας σχετικά με την γυναικεία εγκληματικότητα, αναφέρθηκαν τρείς περιπτώσεις εγκλημάτων με θύτες γυναίκες.
Τα κίνητρα των γυναικών φαίνεται να διαφοροποιούνται, καθώς τέσσερις είναι συνήθως οι μορφές εγκλημάτων τους. Αυτές οι μορφές είναι η ύπαρξη κάποιας ψυχικής διαταραχής, οι παιδοκτονίες, η απώλεια ελέγχου και οι κακοποιημένες γυναίκες οι οποίες διαπράττοντας ένα έγκλημα φαίνεται να σπάνε τον κύκλο της κακοποίησής τους.
Η γυναικεία εγκληματικότητα ήταν παραμελημένο πεδίο εγκληματολογικών θεωριών και μελετών, καθώς το ποσοστό αδικημάτων που διαπράττουν οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες ήταν σχετικά μικρό. Στη συντριπτική τους λοιπόν πλειοψηφία, οι δράστες εγκλημάτων κατά της ζωής είναι άνδρες.
Πέρα όμως από τα ποσοστά γυναικών-δραστών υπάρχουν και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία διαφοροποιούν τις γυναίκες-δράστες εγκλημάτων κατά της ζωής, από τους άνδρες. Έτσι λοιπόν συναντάμε γυναίκες-δράστες να δολοφονούν πρόσωπα κοντά σε αυτές όπως συζύγους, ερωτικούς συντρόφους και παιδιά.
Συμπερασματικά προκύπτει πως οι γυναίκες καταφεύγουν στο έγκλημα εξαιτίας μιας βίαιης συμπεριφοράς των συντρόφων τους αμυνόμενες ή απειλούμενες από εκείνους. Έτσι λοιπόν βλέπουμε πως κυρίαρχο ρόλο στις γυναίκες-δράστες ενέχει η σχέση τους με τα θύματά τους.
Βιολογικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις.
Ιταλική Θετική Σχολή
Σχετικά με τη βιολογική ερμηνεία του φαινομένου της γυναικείας εγκληματικότητας ο Lombroso και ο Ferrero υποστηρίζουν πως η συμπεριφορά των γυναικών προσδιορίζεται από την ψυχολογική και βιολογική τους προδιάθεση. Οι γυναίκες από τη φύση τους είναι συντηρητικές και αυτό συνδέεται με την έλλειψη της κινητικότητας των ωαρίων τους, σε αντίθεση με το ανδρικό σπέρμα στο οποίο οφείλεται η εγκληματική ανδρική συμπεριφορά. Η γυναίκα γεννήθηκε αποκλειστικά και μόνο για να γίνει μητέρα, να είναι αγνή και να στερείται τη σωματική δύναμη. Η γυναίκα επίσης στερείται ο,τι αποτελεί όπλο για τη διάπραξη ενός εγκλήματος όπως το θάρρος, τη φαντασία και τη σωματική δύναμη.
Υποστηρικτές μιας ανάλογης παραδοσιακής βιολογικής ανάλυσης θεωρίας υπήρξαν ο Thomas και ο Pollak.
Ο Pollak μάλιστα αναφέρθηκε σε διαφορετικά πρότυπα συμπεριφοράς για τα δυο φύλα και μίλησε για την καταπίεση της πραγματοποίησης βασικών επιθυμιών της γυναίκας η οποία αποτελεί εγκληματογόνο παράγοντα. Συνεχίντας στη θεωρία του, για τον Pollak οι γυναίκες έχουν χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας λόγω του ότι σπάνια είναι ανιχνεύσιμα τα εγκλήματά τους, καθώς οι γυναίκες είναι ικανές να ψεύδονται, να υποκινούν εγκλήματα και να κατηγορούν άνδρες, αφού εύκολα μπορούν να τους εκμεταλλευτούν.
Σχετικά με την ενέργεια των γυναικών, ο Thomas υποστήριξε πως οι γυναίκες διατηρούν την ενέργειά τους πολύ περισσότερο από τους άνδρες, καθώς είναι περισσότερο στατικές. Οι γυναίκες φθάνουν στο έγκλημα γιατί θεωρείται πως για αυτές είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε ορισμένες κοινωνικές καταστάσεις που βιώνουν. Η ανάγκη τους για αγάπη τις οδηγεί στο να διαπράξουν σεξουαλικά εγκλήματα, και εγκλήματα όπως η πορνεία.
20ος αιώνας.
Στον 20ο αιώνα οι εγκληματικές θεωρίες σε σχέση με την γυναίκα εστιάζουν στην Θεωρία της κοινωνικής μάθησης και την Θεωρία των κοινωνικών ρόλων, τη Θεωρία του κοινωνικού ελέγχου και της Θεωρίας της ετικέτας.
Σχετικά με τη Θεωρία της κοινωνικής μάθησης και αλληλεπίδρασης, ο Becker υποστήριξε πως οι άνδρες είναι εκείνοι οι οποίοι ευθύνονται και δημιουργού τους κανόνες σχετικά με τη γυναικεία εγκληματικότητα.
Θεωρία του κοινωνικού ελέγχου.
Για τη Θεωρία του κοινωνικού ελέγχου η χαμηλή γυναικεία εγκληματικότητα οφείλεται σε διάφορους παράγοντες μεταξύ των οποίων είναι ο γάμος, οι αποτυχίες στο σχολείο, το επάγγελμα και η ανυπαρξία εξωτερικού ελέγχου σε διάφορες κοινωνικές ομάδες.
Ο Hirschi έθεσε τέσσερις συνθήκες(κοινωνικούς δεσμούς) που προωθούν την κοινωνικοποίηση και τη συμμόρφωση.
1. η προσκόλληση
2. η πίστη
3. η αφοσίωση
4. η συμμετοχή
Σύμφωνα με τους παραπάνω δεσμούς και κατά το πόσο αυτοί είναι ισχυροί σε σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον, τόσο λιγότερες είναι και οι πιθανότητες εκδήλωσης παραβατικής συμπεριφοράς ενός ατόμου. Έτσι λοιπόν οι δυο θεωρίες(κοινωνικού ελέγχου και κοινωνικών ρόλων) εντάσσουν το χαμηλό ποσοστό γυναικείας εγκληματικότητας λόγω των προσδοκιών που ορίζει το πρότυπο του γυναικείου φύλου, καθώς στις γυναίκες ασκείται έντονος ανεπίσημος κοινωνικός έλεγχος για αυτό και εγκληματούν σε μικρότερο βαθμό από τους άνδρες.
Οι παραπάνω θεωρίες, ωστόσο στηρίχθηκαν σε έρευνες ανηλίκων ανδρών και δεν εξήγησαν επαρκώς τον λόγο τον οποίο οι γυναίκες παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά εγκληματικής συμπεριφοράς.
Φεμινιστική εγκληματολογία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη που στηρίζεται με βάση την φεμινιστική πλευρά σε σχέση με την παραδοσιακή εγκληματολογία.
Κατά τη φεμινιστική λοιπόν εγκληματολογία, ο αυξημένος κοινωνικός έλεγχος που ασκείται στις γυναίκες και τα κορίτσια σε δημόσιες δραστηριότητες, έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες ευκαιρίες διάπραξης κάποιου εγκλήματος.
Ο περιορισμός επίσης ρόλων της γυναίκας ως μάνα και σύζυγο, δικαιολογεί τα εγκλήματα που διαπράττονται εντός οικογενειακού περιβάλλοντος.
1. Γυναίκες δράστες σε εγκλήματα «πάθους»
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, θύματα των ανθρωποκτόνων γυναικών είναι άτομα μέσα από το στενό τους οικογενειακό περιβάλλον και είναι σύζυγοι, εραστές και σε μικρότερο βαθμό τα ίδια τα παιδιά τους. Σχετικά με το κίνητρο, οι παιδοκτονίες συνήθως διαπράττονται ως μέσο εκδίκησης του συζύγου.
Αντίθετα με τις γυναίκες, οι άνδρες περνάνε στη διάπραξη αντίστοιχων εγκλημάτων λόγω της κτητικότητας και το χάσιμο ελέγχου του ερωτικού τους συντρόφου.
Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες εγκληματούν λόγω των καταστάσεων που βιώνουν στο οικογενειακών τους περιβάλλον σε μια στιγμή απόγνωσης και επιθυμίας τους για απεμπλοκή από το καθεστώς το οποίο επικρατεί στο σπίτι τους, τις περισσότερες φορές υπάρχει το στοιχείο της προμελέτης. Στις περιπτώσεις βέβαια που οι γυναίκες αποτελούν τους ηθικούς αυτουργούς ενός εγκλήματος υπάρχει με βεβαιότητα το στοιχείο της προμελέτης(όπως στην υπόθεση Σγουρίδη-Κολιτσοπούλου).
Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις όπου μια γυναίκα διαπράττει έγκλημα «πάθους», και δρα μόνη της. Στις περιπτώσεις αυτές οι γυναίκες-δράστες σχεδιάζουν την κάθε τους κίνηση πριν την διάπραξη του εγκλήματος, καθώς λόγω του ότι αναλαμβάνουν και το ρόλο του φυσικού αυτουργού θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες για κάθε ενδεχόμενο. Κάποιες φορές τον ρόλο του φυσικού αυτουργού τον αναλαμβάνουν οι εραστές τους.
Σε γενικές γραμμές τα εγκλήματα «πάθους» που διαπράττουν γυναίκες αποτελούν έκπληξη για την κοινή γνώμη, καθώς θεωρείται συνήθως ανδρικό πεδίο εγκληματικής δράσης.
2. Παιδοκτονίες
Αυτό το οποίο αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία ανθρωποκτονιών είναι η διάπραξη μιας παιδοκτονίας από γυναίκα-δράστη. Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ένα τέτοιο έγκλημα δεν είναι τα κίνητρα αλλά και το γεγονός πως τα θύματα είναι τα ίδια τους τα παιδιά. Ανατριχιαστικό είναι το γεγονός πως 70% των παιδιών που πεθαίνουν εκτός τις περιπτώσεις ατυχήματος, δράστες είναι οι μητέρες τους.
Λόγοι που οι μητέρες δολοφονούν τα παιδιά τους.
1. για να εκδικηθούν τον σύντροφό τους
2. ύπαρξη καταθλιπτικής διαταραχής
3. ψυχωτικά επεισόδια
4. μητέρες που κακοποιούν(συνήθως έχουν και οι ίδιες κακοποιηθεί στο παρελθόν)
5. ανεπιθύμητα παιδιά
6. λόγω οίκτου
7. απώλεια ελέγχου(κυρίαρχος λόγος η επιλόχεια κατάθλιψη)
Η μοναδική διαφορά μεταξύ των παραπάνω κατηγοριών είναι η ύπαρξη της προμελέτης, καθώς απουσιάζει από τις περιπτώσεις περιπτώσεις παιδοκτονιών πλην την περίπτωση της εκδίκησης, όπου εκεί υπάρχει ο σχεδιασμός και ο στόχος για την τιμωρία του συντρόφου της.
Στις περιπτώσεις νεογνοκτονίας η θανάτωση του ανεπιθύμητου μωρού γίνεται αμέσως μετά την γέννα λόγω του φόβου της αποκάλυψης του, και των συναισθημάτων ντροπής της μητέρας(αυτές οι περιπτώσεις συνήθως συμβαίνουν σε κλειστές κοινωνίες). Ίσως η προσπάθεια απόκρυψης της κύησης, πριν το έγκλημα να μπορούσε να θεωρηθεί στοιχείο προμελέτης.
3. Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’αντιπροσώπου
Η ψυχική διαταραχή που εμφανίζεται σε μητέρες που προκαλούν εικονική νόσηση στα παιδιά τους αποτελεί το Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’αντιπροσώπου. Αυτές οι μητέρες δίνουν την εικόνα ότι ενδιαφέρονται πολύ για τα παιδιά τους. Στην προσπάθειά τους να προκαλέσουν την επιθυμία τους για το ενδιαφέρον προς αυτά τους προκαλούν «ατυχήματα» ή επινοούν ασθένειες. Σε ακραίο βαθμό έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου κάποιες μητέρες που πάσχουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο προκαλούν στα παιδιά τους ακόμη και ασφυξία ή δηλητηριάσεις.
Χαρακτηριστικά συνδρόμου
1. Νόσος του παιδιού που προκαλείται ή επινοείται από γονέα ή κηδεμόνα
2. Απότομη διακοπή συμπτωμάτων, ενώ απομακρύνεται ο γονέας από το παιδί
3. Άρνηση γονέα ότι γνωρίζει την αιτία που νόσησε το παιδί του
4. Συχνές επισκέψεις γονέα με το παιδί σε ιατρεία, και πολλαπλές μη αναγκαίες εξετάσεις(ιατρική κακοποίηση)
Οι μητέρες που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό αρνούνται να εγκαταλείψουν τα παιδιά τους(γιατί αυτό αισθάνονται) μέσα στα νοσοκομεία, και έχουν συνήθως γνώσεις και πείρα λόγω ιατρικού ή παραϊατρικού επαγγέλματος
4. Κακοποιημένες γυναίκες-θύτες στα εγκλήματα κατά της ζωής
Επιβαρυντικός παράγοντας για το πέρασμα μιας γυναίκας σε μια εγκληματική πράξη φαίνεται να είναι η κακοποίησησή της. Συνήθως μια κακοποίση ανιχνεύεται είτε στο παρελθόν είτε στο παρόν. Στο παρελθόν για παράδειγμα μπορεί να έγινε και από τους δυο γονείς ή από κάποιον ερωτικό σύντροφο. Στο παρόν, πηγή της κακοποίησής της είναι συνήθως ο σύζυγος ή ο ερωτικός σύντροφος οι οποίοι αποτελούν στη συνέχεια και τα θύματά τους. Έτσι λοιπόν το θύμα γίνεται θύτης «σπάζοντας» τον κύκλο της κακοποίησής λόγω κινδύνου της ίδιας ή των παιδιών της, ή συχνότερα λόγω του ότι δεν αντέχει άλλο αυτή την κατάσταση.
Μια κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική. Στο πρώτο μέρος αναφερθήκαμε για την υπόθεση Αθανασόπουλου, όπου έγινε λόγος για την σεξουαλική κακοποίηση που υπέστει το θύμα και στη συνέχεια θύτης, η σύζυγος του Σοφία. Αντίστοιχη περίπτωση αυτή της Κατερίνας Κοντού.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ψυχολογικές επιπτώσεις και μετατραυματικής διαταραχής που υφίστανται αυτές οι γυναίκες οι οποίες πιθανότατα δεν είχαν κακοποιηθεί στο παρελθόν(στην παιδική τους ηλικία) και το έγκλημα που διαπράττουν είναι αποτέλεσμα μιας κακοποίησής που γίνεται σε ενεστωτικό χρόνο.
Αφορμή για τη διάπραξη ενός τέτοιου εγκλήματος θα μπορούσε να ήταν η κλιμακούμενη βίαιη συμπεριφορά του συζύγου ή το βίαιο επεισόδιο με αποτέλεσμα το φόβο για τη ζωή της.
5. Γυναίκες κατά συρροή δολοφόνοι
Χαρακτηριστικό παράδειγμα γυναίκας κατά συρροή δολοφόνου είναι η περίπτωση της Ελίζαμπεθ Μπάθορι, η οποία πιστεύοντας πως βρήκε το μυστικό της νεότητας σκότωνε παρθένες για το αίμα τους.
Στις ΗΠΑ το ποσοστό γυναικών κατά συρροή δολοφόνων είναι σχετικά πολύ μικρό (8%), και αφορά γυναίκες οι οποίες χρησιμοποιούν πρακτικές για την εκτέλεση των εγκλημάτων τους, όπως είναι οι δηλητηριάσεις και οι πυροβολισμοί. Τα κίνητρά τους είναι συνήθως οικονομικά. Σε μια εγκληματική έρευνα σχετικά με την ανεύρεση ενός κατά συρροή δολοφόνου, οι ερευνητές εστιάζουν στο φύλο του δράστη το οποίο αρχικά γίνεται γνωστό αφού συνήθως τα κίνητρα και οι τρόποι θανάτωσης των θυμάτων διαφέρουν σε γυναίκες και άνδρες.
Σύμφωνα με μια τυπολογία (M&C Kelleher) οι κατά συρροή γυναίκες δολοφόνοι δρουν συνήθως μόνες τους και περιλαμβάνουν κατηγορίες όπως τους άγγελους θανάτου, τα σεξουαλικά αρπαχτικά, τις δολοφονίες εκδίκησης, τις μαύρες χήρες και εκείνες που δολοφονούν για το κέρδος.
Μεταξύ των παραπάνω κατηγοριών οι μαύρες χήρες είναι οι πιο προσεκτικές και οργανωμένες κατά συρροή δολοφόνοι, και δολοφονούν συζύγους ή ερωτικούς συντρόφους, καθώς επίσης και μέλη των οικογενειών τους και λόγω της άψογης συμπεριφοράς τους δύσκολα κινούν τις υποψίες των αρχών. Σχετικό παράδειγμα είναι η υπόθεση της Trueblood που δηλητηρίασε τέσσερις συζύγους.
Πιο σπάνια συναντάμε τα σεξουαλικά αρπακτικά, με πιο γνωστή την υπόθεση της Wuornos, μια ιερόδουλη κατά συρροή δολοφόνο που σκότωσε επτά άνδρες.
Οι άγγελοι θανάτου είναι οι γυναίκες κατά συρροή δολοφόνοι οι οποίες δολοφονούν άτομα των οποίων έχουν τη εποπτεία και την φροντίδα τους. Οι εγκληματικές αυτές πράξεις συνήθως εκτελούνται μέσα σε νοσοκομεία. Γνωστή στο ελληνικό χώρο η υπόθεση της ηγουμένης Σουλακιώτη από τη Μονή Κερατέας, η οποία βασάνισε και σκότωσε 177 κορίτσια.
Πιο ανοργάνωτες χαρακτηρίζονται οι γυναίκες κατά συρροή δολοφόνοι που δρουν με κίνητρο την εκδίκηση. Ο θυμός είναι το συναίσθημα το οποίο τις κάνει να ενεργούν χωρίς κάποιο σχέδιο, και κάποιες φορές παράλληλα με το θυμό τους εμφανίζονται και κάποια ψυχοπαθολογικά στοιχεία στη συμπεριφορά τους, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας που βέβαια ευθύνονται σε παλαιότερο ψυχικό τραύμα.
Εκείνες που θεωρούνται ιδιαίτερα έξυπνες και προσεκτικές είναι οι γυναίκες κατά συρροή δολοφόνοι που δολοφονούν για το κέρδος.
Όταν λειτουργούν ομαδικά.
Κάποιες φορές οι κατά συρροή γυναίκες δολοφόνοι λειτουργούν ομαδικά και έχουν συνεργούς. Συνήθως ο συνεργός τους θα είναι άνδρας και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο εραστής της. Κάποιες φορές επιλέγουν μέλη της οικογένειάς τους, ανάλογα με την περίπτωση. Η διάρκεια μιας εγκληματικής τέτοιας συνεργασίας συνήθως είναι μικρή και διαρκεί 1 με 2 χρόνια.
.
Μπράβο Ρέα!!!